Bán tháo là một hành vi của nhà đầu tư xảy ra khi thị trường xuất hiện dấu hiệu xấu. Bán tháo sẽ tạo nên những cú giảm sốc trên thị trường chứng khoán.
Bán tháo xảy ra khi tâm lý nhà đầu tư hoảng loạn
1. Bán tháo là gì?
Bán tháo (Bailing out hay sell-off) trên thị trường chứng khoán là hành động nhanh chóng bán ra cổ phiếu mà nhà đầu tư đang nắm giữ bằng mọi giá, kể cả phải kê giá sàn trong phiên. Hành động này thường xuất hiện phần lớn ở những nhà đầu tư cầm cổ phiếu với tỷ lệ margin cao, kéo theo các nhà đầu tư khác do quá “sốt ruột” nên không kìm chế được cảm xúc mà chạy theo con sóng bán ra ồ ạt.
Hiện tượng nhà đầu tư đồng loạt bán tháo thường gây ra do những tín hiệu xấu của thị trường như dịch bệnh, chiến tranh thương mại, các chính sách vĩ mô bất lợi hoặc báo cáo tài chính kém triển vọng của các doanh nghiệp,… Cũng có thể vài tín hiệu xuất hiện cùng lúc, càng làm tình trạng bán tháo tồi tệ hơn.
Từ đó, giá cổ phiếu sẽ sụt giảm mạn, ảnh hưởng đến tất cả các nhóm ngày trên thị trường và lại gây thêm hoang mang cho nhà đầu tư vốn đã hoảng loạn.
Mặt khác, bán tháo cũng có thể là một hướng đi khi thị trường gặp khủng hoảng. Khi đó, giá cổ phiếu sẽ giảm rất sâu, nhà đầu tư nếu quyết đoán bán cổ phiếu ngay lập tức có thể hạn chế thua lỗ thay vì cố chấp giữ những cổ phiếu sẽ giảm giá sâu thêm.
2. Bán khống là gì?
Bán khống (short sales) là cách kiếm lợi nhuận cực hữu hiệu khi thị trường xảy ra bán tháo. Tuy nhiên hành động này vẫn gây ra thua lộ nếu nhận định sai về xu hướng giảm của thị trường.
Bán khống là việc kiếm lời trên thị trường chứng khoán nhờ việc giảm giá của cổ phiếu. Nhà đầu tư khi đó sẽ vay mượn cổ phiếu từ một người (hoặc tổ chức) khác và thực hiện bán trên sàn. Sau đó, họ sẽ thực hiện mua vào cổ phiếu khi giá tiếp tục giảm thêm, kiếm lời từ mức chênh lệch giá thời điểm bán ra và mua vào.
Thị trường chứng khoán Việt nam không cho phép bán khống cổ phiếu. Tuy nhiên, nhà đầu tư có thể thực hiện gián tiếp thông qua thị trường chứng khoán phái sinh bằng cách thực hiện lệnh bán hợp đồng tương lai.
3. Bình tĩnh khi đối diện với bán tháo
Trong bất kì trường hợp nào, giữ cảm xúc cân bằng vẫn luôn là một kỹ năng đặc biệt quan trọng nhưng không hề dễ dàng. Hiện tượng bán tháo khiến thị trường chuyển xấu, tài sản của nhà đầu tư thâm hụt nhanh chóng. Nhà đầu tư nhất định phải bình tĩnh đối mặt với tình hình thực tế, phân tích kĩ lưỡng để đưa ra những quyết định đúng đắn.
Các phương án hạ tỉ trọng margin, cắt lỗ tạm thời hay kê mua giá thấp để trung bình giá nên được áp dụng dựa trên những phân tích cả về cơ bản và kĩ thuật. Đặc biệt, một trong những cách đối mặt với diễn biến này là tìm đến thị trường chứng khoán phái sinh, nơi nhà đầu tư có thể thực hiện các biện pháp phòng vệ rủi ro (hedging).
